معرفی مسجد گوهر شاد

بانی این مسجد گوهرشاد آغا ملکه نیکوکار و خیراندیش و همسر میرزا شاهرخ بن امیر تیمور گورکانی است که در سال ۸۲۱ قمری از اموال خالص خود توسط معمار معروف ایرانی، قوام الدین شیرازی، به سبک معماری دوران تیموری ساخته شد. در هرات نیز مسجد و مدرسه مشابه و باشکوهی به فرمان وی ساخته شده است. این مسجد از نظر زیبایی و آبادی و دایر بودن در همه اوقات شبانه روز و داشتن موقوفات بسیار، شاید در میان مساجد تمام کشورهای اسلامی بی مانند باشد.

این بنای تاریخی در جنوب روضه منوره قرار گرفته است و از شمال به رواق های دارالسیاده و دارالحفاظ متصل می باشد. در ضلع شمالی آن پنجره ای رو به رواق دارالحفاظ و ضریح مطهر وجود دارد که برخی (به خصوص بانوان) در آنجا دعا و زیارت می خوانند.

کاشی کاری ها، طاق های گنبدی شکل و مناره های آن با ویژگی و تزئینات خاص و به از سبک مقرنس بنا شده است. همچنین نقوش و خطوط دیواری بر روی زمینه گچی و معرق کاری ممتاز عصر تیموری، جلوه های بی نظیری را به نمایش گذاشته است. این بنای باستانی، نمونه ای کامل و برجسته از هنر ایرانی به شمار می رود که تمام خصوصیات و ویژگی های معماری سنتی در آن به کار رفته است. به ویژه ایوان جنوبی مسجد به نام ایوان مقصوره، با ۵۰۰ متر مربع مساحت، ۳۷ متر طول و ۲۵٫۵ متر ارتفاع، از باشکوه ترین ایوان های مساجد است.

اطلاعات بیشتر در ادامه مطلب...

مقدمه مى گويم : خداى تعالى ، خانه پرستش خود كعبه را، خانه مردم جهان معرفى كرد و فرمود:

ان اول بليت وضع للناس للذى ببكة مباركا و هدى للعالمين ( 29)

نخستين ، خانه اى كه براى مردم بنيان نهاده شد، خانه بركت يافته اى است كه در مكه است و هادى بسيار بزرگى براى مردمان جهان است .

اصولا خانه ، جايى براى گردهمايى است و مردم را از پراكندگى و بيابانگردى به اجتماع مى خواند. حال اگر اين خانه ، نه براى تجمع و سكونت افراد يك خانواده بلكه براى گردهمايى افراد خانواده بزرگ بشر ساخته شود؛ چه تاثير عظيمى در اتحادد و اتفاق مردمان و بازدارى آنان از گمراهى تفرقه خواهد داشت بويژه آنكه خانه خداى مردم نيز باشد. خداى مهربانى كه آفريدگار تمام آنان و خواهان همزيستى مسالمت آميز و اتحاد آنان است و از جدايى و موجبات تفرقه باز مى دارد، و بى ترديد كهن ترين و بزرگترين معبدهاى جهان ، نقش ‍ عمده ترى در اين زمينه داشته است و دارد.

از اين روى خداى ، تعالى ، به بيان بالا، ساختن اولين خانه خدا و مردم را مبداء تاريخ اجتماعى مردم قرار داد و آن را بر ايشان مبارك دانست و در حقيقت به آنان مبارك باد گفت .

براى بيان پيشينه تاريخى بزرگترين و كهن ترين مساجد جهان (كعبه ، مسجدالنبى و بيت المقدس ) بر نوشتار دو تن از نويسندگـان قديم و جديد كه اولى اهل سنت و دومى شيعه است ؛ تكيه مى كنيم . يكى عبدالرحمن بن محمد بن خلدون ، متولد سال هفتصد و سى و دو و متوفا به سال هشتصد و شش هجرى قمرى و ديگرى مرحوم دكتر محمد خزائلى از نويسندگان معاصر.

ابن خلدون ، در (مقدمه ) مى گويد:

بايد دانست كه خداى ، سبحانه و تعالى ، نقاطى از زمين را گرامى شمرده و به عنايت خود اختصاص داده و آنها را جايگاه پرستش خود قرار داده است كه در اينگونه جايگاهها ثواب و اجر عبادت آدمى را دو چندان مى كند و به زبان فرستادگان و پيامبران خود به ما خبر داده است تا از اين راه ، بندگـان خود ار مشمول مهر و احسان خويش سازد، و راههاى سعادتشان را آسان كند و چنان كه مى دانيم و در صحيحين نيز آمده است بهترين جايگاههاى روى زمين ، مساجد سه گانه مكه ، مدينه و بيت المقدس است ، اما از بيت الحرام كه در مكه مى باشد، همان بيت ابراهيم (عليه السلام ) است كه خداوند، وى را به ساختن آن امر فرمود تا به مردم اعلام كند كه در آن حج بگذارند. از اين روى وى و پسرش اسماعيل ، آن را بنيان نهادند؛ چنان كه در قرآن عظيم آمده است .

و ابراهيم امر خدا را در آن باره انجام داد و اسماعيل با هاجر و كسانى از (جرهم ) كه با ايشان آمده بودند، در آن سكونت گـزيدند و تا آنكه اسماعيل و هاجر، جان به جان آفرين تسليم كردند و در حجر آن دفن شدند و بيت المقدس (بيت داود و سليمان بود كه خدا آن دو را به بنيان نهادن مسجد و نصب هياكل آن امر فرمود) و بسيارى از پيامبرانى كه از فرزندان اسحاق (عليه السلام ) اندر پيرامون آن دفن شده اند. و مدينه ، جايگاه هجرت پيامبر ما، محمد، (صلى الله عليه وآله ) است كه خداى ، تعالى وى را به مهاجرت بدان شهر و برپا داشتن دين اسلام در آن امر فرمود و از اين روى پيامبر، مسجدالنبى را در آن شهر بنا نهاد و آرامگاه شريف وى در آن است .

اينها مساجد شريف سه گانه اى است كه همچون نور چشم مسلمانان و مايه عظمت و نگهبانى دين آنان است و مسلمين آنها را از دل و جان دوست مى دارند و درباره فضيلت و ثواب مضاعف مجاورت و نماز خواندن در آنها، روايات آثار مشهور بسيارى است . ( 30)