یکی از امتيازات نماز بر ساير اعمال عبادى و احكام دينى اين است كه نماز بهترين وسيله تقرّب و نزديكى به خداست. هر چند هدف همه احكام و عبادات دينى براى نزديكى بندگان به معبود تشريح و وضع گرديده‌اند ولى ترديدى نيست كه همه آنها بصورت يكسان و يكنواخت انسان را به خدا نزديك نمى‌كند. بلكه هر كدام داراى درجات و مراتب مى‌باشند، بعنوان مثال حج و جهاد و صوم و زكات همه وسيله‌اى براى قرب و نزديكى به خدايند امّا اثرى كه در جهاد هست در حج نيست و يا اثر و نتيجه‌اى كه در حج وجود دارد در زكات نيست. پس تأثير همه اينها مساوى نيستند. آنچه كه از متون دينى بر مى‌آيد اين است كه تأثير نماز به مراتب بالاتر و بيشتر است. در روايتى از امام موسى كاظم(عليه السلام) هفتمين پيشواى شيعيان چنين منقول است كه:

افضل مايتقرّب به العبد الى الله بَعْدَ المعرفة به الصلاة.

«بهترين چيزى كه بنده بعد از شناخت خدا به وسيله آن به درگاه الهى تقرّب پيدا مىكند نماز است»(1).

آنچه كه از اين روايت و روايات مشابه آن فهميده مى‌شود دو نكته مهم است يكى اينكه انسان محتاج و نيازمند به نزديكى و تقرّب است تا كمال خود را بيابد يعنى هر انسانى براى رسيدن به كمال نيازمند تقرّب الهى است.

و نكته مهم ديگر اينكه بدون سبب و وسيله اين تقرّب و تكامل حاصل نمى‌شود. براى سير معراجى و سفر روحانى نياز به بُراق است و بهترين براق تقرّب به سوى خداوند متعال كه تكامل انسانى در پرتو آن نهفته است نماز است. چونكه پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) فرموده‌اند: الصلاةُ معراج المؤمنِ. «نماز عروج دهنده مؤمن به سوى خداست»(2).

پس نزد تقوا پيشگان بهترين وسيله نزديكى به خداوند و رمز رستگارى نماز است و منشأ همه انحرافات رفتارى و مفاسد اخلاقى دورى از اين راز است و هر كه آگاه از اين راز است در زندگى سرافراز است امّا براى كسى كه از عظمت راز نماز بى‌تماس است براى او راه بسى دور و دراز است.

ــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ تحف العقول، ص391.

2 ـ اعتقادات مجلسى، ص29.

منبع: کتاب نقش نماز در شخصیت جوانان، مصطفی خلیلی، انتشارات زائر، ص 57و58

نماز صالحان

حاتم اصم از عابدان وارسته بود كه به مقامات بالاى سير و سلوك رسيده بود. روزى عصام بن يوسف از حاتم پرسيد كه تو چگونه نماز می‌خوانى؟ حاتم گفت:

وقت نماز كه می‌رسد، وضوى ظاهر و وضوى باطن می‌گيرم و به نماز می‌ايستم.

عصام گفت: وضوى ظاهر را می‌دانم، اما وضوى باطن ديگر چيست؟!

حاتم در پاسخ او گفت:

وضوى باطن آن است كه درون را با هفت خصلت بشويى.

اول با توبه، دوم با پشيمانى از گناهان گذشته، سوم ترك دلبستگيهاى دنيا، چهارم ترك ستايش و تملق مخلوقات، پنجم ترك رياست مادى، ششم ترك كينه و هفتم ترك حسادت.

وضوى باطن را كه ساختم، به مسجد می‌روم و آماده نماز می‌شوم، در حاليكه كعبه را پيش رو می‌بينم، خود را در برابر خداى بى نياز، محتاج حس می‌كنم. در محضر خدا بهشت را طرف راست و جهنم را در سمت چپ و عزرائيل را پشت سر خود می‌بينم گويى كه پاهايم روى پل صراط قرار دارد و آن نماز، آخرين نماز من است. آنگاه نيت می‌كنم و تكبير می‌گويم. حمد و سوره را با تفكر و تامل می‌خوانم. ركوع را با تواضع و خشوع انجام می‌دهم. سجده را در حال تضرع و زارى به جا می‌آورم. تشهد را باقلبى پر از اميد زمزمه می‌كنم و نمازم را با اخلاص تمام سلام می‌دهم.

مدت سى سال است كه نمازم را اينگونه می‌خوانم.

عصام با تكريم خاص به حاتم نگاه كرد و گفت: غير از تو كسى از عهده نمازى به زيبايى و عظمت بر نمی‌آيد، مگر اينكه با سعى و تلاش به مقام بالاى عرفان برسد.

بعد گريه كرد و از خدا خواست كه چنان مقام و حالى را در عبادت، به او عنايت كند.

-----------------

منبع: کتاب داستان دوستان

ایجاد بوی خوش

حضرت امام کاظم علیه السلام فرمودند:

«نمازهای واجب اگر در اول وقتشان با حدود و شرایط اقامه شوند خوشبوتر از شاخه گل آس در عطر و بوی خوش و طراوت هستند هنگامی‌ که از درخت جدا شوند. پس بر شما باد که نماز ها را در اول وقت بخوانید.

-----------------------------------------------------

*منظور از گیاه آس، ریحان است.

گزیده التهذیب، ج1، ص280 و 281

منبع: کتاب آثار و برکات نماز اول وقت، ص 110

ادامه ی علل فردی عدم گرایش به نماز

برخی از علل عدم گرایش به نماز، متوجه خود کودک و نوجوان است. در این موارد با یک علت یابی ساده می‌توان به این موضوع رسید. والدین پس از درک علل فردی لازم است به یاری وی شافته و همچون طبیبی دلسوز او را درمان نمایند. این علل به شرح ذیل است:

3-اشتغال زیاد و غفلت:
واگذاری انجام کارهای متعدد به کودک و نوجوان نیز باعث میشود که انان به صورت ناخواسته از نماز غفلت نمایند. کارهای منزل، مدرسه، تلاش های فردی خود کودک و نوجوان، بازی و سرگرمی، دید و بازدید و رفتن به اردوها آنچنان وی را مشغول میدارد که ارزش و اهمیت نماز را کمرنگ می‌کند. در نتیجه این اشتغالات متعدد، بدون قصد سوء از نماز غفلت می ورزد.

ادامه‌ی مطلب را نیز مطالعه نمایید...

علل فردی عدم گرایش به نماز

برخی از علل عدم گرایش به نماز، متوجه خود کودک و نوجوان است. در این موارد با یک علت یابی ساده می‌توان به این موضوع رسید. والدین پس از درک علل فردی لازم است به یاری وی شافته و همچون طبیبی دلسوز او را درمان نمایند. این علل به شرح ذیل است:

1- آگاه نبودن نسبت به معارف نماز:

نوجوانی که به معارف نماز و احکام و مسائل آن آگاهی ندارد، طبیعی است که نسبت ب اجرای این فریضه بی اهمیت باشد. زیرا فکر و درک او در این باره نارسا و محدود است و باعث می‌شود رفتارش به سمت نماز هدایت نشود.

بنابراین در صورتی کودک و نوجوان به نماز پای بند میشو که فکر و قلبش سرشار از معارف دینی، خاصه نماز باشد. والدین میوانند با ایجاد زمینه های رشد فکری و آگاه شدن آنها به معارف دینی، این مانع را از سر راه آنها بردارند و یاریگر فرزندان خود باشند.

ادامه‌ی مطلب را نیز مطالعه نمایید...